Cà Mau, 15-7….
Mình bắt tay giã từ Mai.
– Kỳ này mình đi lâu mới về, anh quán xuyến mọi chuyện nhé.
– Gần hết gạo rồi, anh mua thêm cho một tạ, gởi tàu đò đem về giùm. Anh mua gạo ngon ngon một chút. Thức ăn kém quá, gạo xấu nuốt không trôi… Mai vừa nói, vừa cười, vừa lấy hai tay xoa bụng. Đó là tập tính của anh.
Ra tới Cà Mau, mình ghé ngay tiệm gạo :
– Gạo hạt dài, bao nhiêu một tạ, chị ?
– Tám ngàn.
– Còn gạo hạt tròn ?
– Năm ngàn.
Gạo hạt dài là gạo mà Mai nói là “ngon ngon một chút”, còn gạo hạt tròn là “gạo xấu nuốt không trôi” . Mình cầm mớ tiền trong tay đếm qua đếm lại, tính tới tính lui. Mua gạo ngon thì thiếu tiền xe. Mua gạo xấu thì tội nghiệp anh chị em trong giáo điểm. Cuối cùng mình buột miệng nói với chủ tiệm :
– Chị bán cho tôi một tạ gạo hạt tròn.
Sài Gòn, 16-7…
Đêm qua mình trằn trọc khó ngủ. Vào phút sám hối trước giờ kinh tối, tạ gạo hạt tròn làm lương tâm mình ray rứt. Mình đã không mua cho anh chị em được một tạ gạo ngon. Giờ này tạ gạo hạt tròn đã tới giáo điểm rồi, Mai sẽ nghĩ gì về mình ? Một người anh keo kiệt, tàn nhẫn ? Một người anh bất lực ? “Thức ăn kém quá, gạo xấu nuốt không trôi”. Mai nói rất đúng. Có những bữa ăn chỉ đơn độc một đĩa cá đối kho, hoặc một tô cá kèo kho. Tuyệt nhiên không có một cọng rau xanh ! Mình vẫn hãnh diện về cuộc sống khó nghèo. Nhưng sự nghèo khó hôm nay đã trở thành nỗi tủi nhục của riêng mình.
Mình chưa bao giờ ngửa tay xin tiền ai và mình cũng chỉ nhận tiền giúp đỡ từ tay những người thân nhất. Giờ này mình lại quyết tâm đi ăn xin, ăn xin cho giáo điểm. Ăn xin là nhục, nhưng để anh chị em trong giáo điểm sống cực quá, mình còn thấy nhục hơn. “Thức ăn kém quá, gạo xấu nuốt không trôi”…
Bỗng trong đầu mình lóe lên một hào quang. Đó là lời tâm sự của Đức Phaolô VI trong một lá thư truyền giáo mà mình còn nhớ gần như nguyên văn :
“Hàng Giám mục chúng tôi không xấu hổ khi phải ngửa tay xin anh chị em giúp đỡ cho công việc truyền giáo. Đức Giêsu, Thầy của chúng ta đã từng mượn cái thuyền của Simon để ngồi giảng, mượn con lừa ở Bétphagiê để vào Giêrusalem, mượn căn nhà của bà Maria để làm phòng tiệc ly. Và cuối cùng, Ngài đã được an táng trong ngôi mộ của một người bạn”.
Đang như con gà bị cắt tiết, mình giãy giụa rồi đứng vùng lên một cách hiên ngang. Mình sẽ chìa tay xin bất cứ ai và bất cứ nơi nào, không hề xấu hổ, không hề tủi nhục. Truyền giáo là bổn phận của mọi người. Giúp đỡ vật chất cho người truyền giáo cũng là bổn phận của mọi người. Mình sẽ làm người hành khất, người hành khất hiên ngang tạo thời cơ thuận lợi để mọi người tham gia vào công tác truyền giáo. Người xin và người cho đều là thợ gặt trên cánh đồng truyền giáo.
Sài Gòn, 17-7…
Kế hoạch hành khất để phát triển công tác truyền giáo tại Năm Căn đang sôi sục trong tim. Mình nghĩ ngay đến một ông giám đốc ở đầu đường Pasteur. Sáng nay mình đi thẳng tới đó. Trước mắt mình là một tòa nhà nhiều tầng. Ông giám đốc đang đứng nói chuyện với ai đó ở một góc sân. Ông cao lớn và lực lưỡng. Cả con người của ông toát ra uy quyền và giàu sang. Mình không quen ông, nhưng lại biết rất nhiều về ông, qua các bạn bè của ông. Mình đon đả chào :
– Chào ông Bảy.
– Cha có chuyện gì thế ?
– Con đi truyền giáo ở Năm Căn thiếu thốn về mọi phương diện. Con đến xin ông Bảy giúp đỡ.
– Cha mốn tôi giúp cái gì ?
– Giáo điểm chúng con đã chia thành nhiều nhóm, mỗi nhóm cần có một cái xuồng máy để di chuyển. Vậy xin ông Bảy giúp chúng con một máy Kohler 7.
Ông giám đốc nhún vai một cái theo kiểu Tây phương, rồi đi vào hành lang và biến mất trong tòa nhà đồ sộ. Còn mình thì đứng trơ ra đó. Hụt hẫng…
Lá thư ngỏ gửi thầy Bùi Châu Thi.
Thầy kính mến,
Hôm nay noi gương Đức Phaolô VI, con hiên ngang chìa tay xin tiền bố thí để làm công tác truyền giáo. Nhưng con bị “nhún vai” một cách tàn nhẫn. Chính vì thế mà con nhớ lời thầy đã dạy chúng con khi chúng con còn mài đũng quần trên ghế chủng viện. Thầy dạy rằng :”Các giáo xứ giàu phải chia sẻ tài nguyên cho các giáo xứ nghèo. Nhưng trong thực tế người giàu ít khi nào chịu mở hầu bao. Người giàu luôn luôn từ chối một cách khéo léo rằng :”Sông to thì gió cả”, nghĩa là giáo xứ lớn và giàu thì lại có trăm công nghìn việc phải làm. Thế là vẫn có sự chênh lệch giữa giáo xứ giàu và giáo xứ nghèo, ngay trong lòng của Giáo hội”.
Vâng, đúng thế. Cái ông giám đốc của tòa nhà đồ sộ kia cũng đang có trăm công nghìn việc phải làm. Việc của ông là những việc lớn có tầm cỡ quốc tế. Cái máy Kohler nhỏ mọn của giáo điểm chỉ làm nát chuyện của ông. Ông từ chối là phải. Con chẳng phiền trách gì.
Thầy kính mến,
Con gửi về thầy mấy dòng tâm sự trên để thầy thương cảm cho những đứa học trò đang đưa lưng ra chịu đòn, để thực thi những bài dạy của thầy về Công giáo Tiến hành thưở xưa.
Năm Căn, 15- 8 …
Hôm qua mình ghé Hòa Thành. Cha sở ôm mình vào lòng và niềm nở giới thiệu mình với giáo dân. Ngài khoe rằng mỗi ngày hai lần ngài kêu gọi giáo dân Hòa Thành cầu nguyện cho Năm Căn. Ngài còn khoe thêm rằng mỗi tháng Hòa Thành sẽ gởi cho Năm Căn vài tạ gạo. Đó là kết quả của chương trình “lon gạo truyền giáo”. Mỗi tháng một lần, Hội đồng Giáo xứ đi thu gom “lon gạo truyền giáo” trong các gia đình, đóng bao rồi gởi tàu đò đem về Năm Căn.
Từ nay Năm Căn không sợ thiếu gạo nữa, nhưng gạo truyền giáo là loại hầm bà lằng : gạo trắng có, gạo đỏ có, gạo hạt dài có, gạo hạt tròn cũng có… Tất cả đều pha trộn vào nhau một cách hổ lốn. “Thức ăn kém quá, gạo xấu nuốt không trôi”. Nhưng nó là tình yêu, là trách nhiệm của muôn người. Nó cũng là số phận của người truyền giáo : phải sống nghèo để sống khiêm tốn và chấp nhận thử thách. Mình chẳng mơ ước gì hơn nữa.
Cần Thơ, 20-10…
Hôm nay Đức Giám mục trao cho mình năm ngàn đồng. Ngài cho biết đó là món quà của một cụ già ở Sàigòn nhờ chuyển cho Năm Căn. Cầm năm ngàn đồng trong tay mình sực nhớ đến tạ gạo hạt tròn trị giá đúng năm ngàn đồng. Từ đây mình nghiệm ra rằng :
1- Người rao giảng Tin Mừng phải sống nhờ Tin Mừng… Phải sẵn sàng chìa tay xin sự trợ giúp của mọi người từ mọi nơi. Sống nhờ Tin Mừng không phải là ăn bám mà là công bằng giao hoán, là mở đường để Giáo hội có tính phổ quát.
2- Ân nhân của các giáo điểm thường là những tâm hồn bé nhỏ đơn sơ, giàu thiện chí, nhưng không giàu về vật chất.
3- Sự yểm trợ cho giáo điểm luôn luôn chỉ vừa đủ và thường là thiếu một chút.
4- Người truyền giáo phải luôn luôn chấp nhận sự thiếu thốn một chút này. Nếu có nhiều tiện nghi vật chất thì người truyền giáo phải cảnh giác vì có thể họ bắt đầu đi lầm đường rồi.
Lm.Piô Ngô Phúc Hậu
Nhật Ký Truyền Giáo