Thánh Giuse không nói một lời nào, nhưng cả cuộc đời ngài là một cuốn sách mở ra để Hội thánh qua các thời đại chiêm ngưỡng, suy tôn và dõi theo gương lành của ngài. Kinh cầu ông thánh Giuse đã tóm lược: “Ông thánh Giuse gồm no mọi nhân đức…Ông thánh Giuse làm gương nhân đức nhịn nhục…Ông thánh Giuse là đấng cai quản thánh gia thất xưa…”.
Đối với các bậc gia trưởng cách riêng ngài luôn là một mẫu gương sống động về tinh thần trách nhiệm, sự dũng cảm và lòng nhẫn nhục chịu đựng.
1. Thánh Giuse: mẫu gương tinh thần trách nhiệm tuyệt vời.
Có thể nói trong bất kỳ hoàn cảnh nào, thánh Giuse cũng thể hiện một tinh thần trách nhiệm cao nhất của một người trưởng gia đình.
Trong gia đình Na-gia-rét, thánh cả hoàn thành mọi mệnh lệnh, kế hoạch của Thiên Chúa, dù ngài không thấu suốt hết ý định nhiệm mầu của Người. Ý thức rằng Thiên Chúa cần sự cộng tác của mình, thánh Giuse luôn mau mắn, tích cực thi hành nhanh chóng với một tinh thần trách nhiệm cao nhất.
Trong cuộc sống gia đình, chúng ta luôn bị ràng buộc bởi trách nhiệm. Trách nhiệm yêu thương nâng đỡ vợ, con. Trách nhiệm xây dựng mái ấm gia đình hạnh phúc. Trách nhiệm lèo lái vận mệnh gia đình. Trách nhiệm kiến tạo một gia đình đạo hạnh và gương sáng…
Trên thực tế, để chu toàn hết trách nhiệm gia trưởng của mình, chúng ta phải vượt qua nhiều khó khăn, trở ngại. Cái khó nhất là vượt thắng chính mình để hi sinh vì người khác, cho người khác. Nhất là chúng ta nên tránh sự lẫn lộn giữa trách nhiệm và quyền lợi hoặc vin vào trách nhiệm để đòi hỏi quyền bính.
Tác giả D.Wahrheit trong cuốn “Cẩm nang hạnh phúc gia đình Kitô” đã chia sẻ như sau: “Có những người đàn ông thích thể hiện quyền lợi của mình. Họ nại đến quyền làm chồng để cưỡng bách người vợ phải vâng phục hầu hạ mình. Họ nại đến quyền làm chủ để đơn phương quyết định mọi việc trong nhà. Họ nại đến cả quyền làm đàn ông để hành hạ người đàn bà. Khi người chồng chỉ suy nghĩ và hành động trong vòng quyền lợi của mình, thì dĩ nhiên người vợ sẽ không còn là người bạn đường để cùng xây dựng cộng đồng tính yêu nữa, mà có lẽ chỉ còn là người nội trợ không hơn không kém, một người giúp việc để cho người đàn ông sai khiến và sử dụng vào những mục tiêu riêng của mình.Cư xử như thế không phải là thể hiện tư cách làm chủ gia đình.” (x. sđd trang 112).
Tinh thần trách nhiệm đòi hỏi trước hết người chồng, người cha có một tấm lòng bao dung, vị tha, quảng đại. Vì chỉ có tình yêu rộng lượng mới giúp họ vượt qua mọi vướng mắc ích kỷ để chu toàn vai trò trọng trách của người chủ gia đình. Thánh Phaolô đã khuyên nhủ: “Người làm chồng hãy yêu thương vợ như chính Đức Ki-tô yêu thương Hội thánh và hiến mình vì Hội thánh…” (x. Ep 5,25). “Người làm chồng hãy yêu thương chứ đừng cay nghiệt với vợ…” (x. Col 3,19).
2. Thánh Giuse: chỗ dựa vững chắc cho gia đình Na-gia-rét.
Trong vai trò của mình, thánh Giuse luôn là chỗ dựa vững chắc cho Đức Maria và con trẻ Giêsu. Khi phải đón Maria về nhà để trợ giúp, phải đưa thánh gia đi đi về về để lánh nạn, phải ứng xử kịp thời khi bị lạc mất con trẻ Giêsu lúc mười hai tuổi…thánh Giuse luôn là người đứng mũi chịu sào để bảo vệ sự an toàn, yên ổn và hạnh phúc của gia đình. Ngài vững mạnh không phải do bàn tay cứng cáp chai khô của người thợ mộc, mà chính là do sự dũng cảm, mạnh mẽ trong ý chí và nội tâm của ngài. Chính với nghị lực phi thường mà thánh nhân đã xây dựng một gia đình gương mẫu, thánh thiện, êm ấm và bình an.
Sức mạnh là biểu tượng của nam giới, nhưng nếu dùng sức mạnh để đàn áp, làm khổ vợ con thì đó lại là mối nguy hại cho cả gia đình. Ngày nay, người ta nói nhiều đến bạo hành trong gia đình. Người đàn ông thay vì là chỗ dựa cho vợ, con thì lại trở thành mối hiểm họa khôn lường! Có nhiều hình thức bạo hành, bạo lực trong gia đình, phần lớn là do người chồng, người cha thiếu trách nhiệm và thiếu tình thương. Trên thực tế người ta vẫn thường gặp trong gia đình tình trạng người gia trưởng “sáng xỉn chiều say”, bê tha rượu chè cờ bạc, ăn không ngồi rồi…dẫn đến tình trạng gia đình mâu thuẫn, xào xáo, tan nát và phân ly.
Chúng ta biết rằng: “Người đàn bà tự bản chất luôn cần có sự che chở của người đàn ông. Do đó, đức tính mà người đàn bà đánh giá cao nhất nơi người đàn ông, trước hết phải là sự can đảm.Can đảm ở đây không hẳn là phải thể hiện những hành động phi thường, mà chính là biết bình tĩnh để ứng phó và đối đầu với những khó khăn của cuộc sống. Chính sự cứng rắn và ý chí vững mạnh của người đan ông sẽ mang lại an ninh cho người đàn bà. Sự can đảm nơi người đàn ông còn được thể hiện bằng chính sự chịu đựng, kiên nhẫn nữa. Sự cứng rắn của người đàn ông phải là một sự cứng rắn đầy yêu thương và dịu dàng. Sức mạnh nơi người đàn ông phải là sức mạnh của sự tế nhị. Nam tính của người đàn ông phải là nam tính của yêu thương và âu yếm…” (x. D.Wahrheit, sđd trang 113-114).
Tóm lại, thánh cả Giuse đã chu toàn trọng trách và vai trò gia trưởng một cách tuyệt hảo. Ngài đã dũng cảm chịu đựng mọi thử thách và khôn ngoan vượt qua mọi khó khăn trong đời sống gia đình.
Thời gian chung sống với Đức Maria và con trẻ Giêsu không dài, nhưng thánh nhân đã trở nên một tấm gương vĩ đại cho các bậc làm chồng làm cha trong gia đình. Bằng cuộc sống trung tín trong âm thầm, thánh Giuse đã trở nên một người diễm phúc trước mặt Thiên Chúa và loài người, bởi ngài đã hoàn toàn hi sinh để “ăn ở theo đường lối của Chúa” một cách kiên trung và trọn hảo./.
Aug. Trần Cao Khải
