“Khi nhận tiếng ‘Kính Mừng’ vinh dự,
Gabriel thần sứ tặng ban,
Chữ “E-va” Mẹ đảo vần,
Thành “A-ve” gửi bình an cho đời.”
Các vần thơ trên được trích trong Thánh Thi giờ Kinh Chiều đọc vào các ngày lễ Kính Đức Maria, ngầm so sánh hai người “phụ nữ” thuộc hai giai đoạn trong lịch sử cứu độ, và nằm ở hai thái cực khác nhau: “Eva” cũ thuộc thời Cựu Ước là “căn nguyên của sự chết”, đem “tin buồn” cho nhân loại; “Eva” mới thuộc thời Tân Ước được sứ thần chào “Ave”, đó là Đức Maria, Đấng “sinh thành Đức Giêsu – Nguồn sự sống”, đem “Tin Mừng” cho mọi người.
“Ave” chính là lời sứ thần Gabrien chào Đức Maria trong biến cố truyền tin, được thuật lại trong Bài Tin Mừng: “Ave/ Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng”. Mẹ hãy “mừng vui lên” vì được Thiên Chúa viếng thăm. Mẹ là “Đấng đầy ân sủng” vì sẽ làm Mẹ Thiên Chúa. Đây cũng là ân sủng cao quý nhất và là nguồn gốc của mọi ân sủng khác nơi Đức Maria. Vì được phúc làm Mẹ Thiên Chúa nên Đức Maria được Thiên Chúa tiên liệu cho hưởng đặc ân vô nhiễm nguyên tội để có cung lòng xứng đáng mà cưu mang Hài Nhi Giêsu. Vì được phúc làm Mẹ Thiên Chúa nên ngài được ơn trọn đời đồng trinh vì chịu thai bởi phép Chúa Thánh Thần. Cũng nhờ phúc làm Mẹ Thiên Chúa nên ngài được hưởng trước hoa trái ơn cứu độ mà Con lòng Mẹ mang lại, đó là được hồn xác lên trời trước mọi người chúng ta.
Biến cố truyền tin cho Đức Maria được diễn tả trong mầu nhiệm thứ nhất thuộc năm sự vui của chuỗi Mân Côi. Còn lời chào của sứ thần Gabrien trong biến cố này là phần đầu của kinh Kính Mừng “Kính mừng Maria đầy ơn phúc, Đức Chúa Trời ở cùng Bà…”. Do đó, kinh Mân Côi diễn tả cách tuyệt vời mầu nhiệm Con Thiên Chúa nhập thể và vai trò cộng tác của Đức Maria trong mầu nhiệm cứu độ của Thiên Chúa.
Bên cạnh, kinh Mân Côi còn nhắc chúng ta việc quy tụ quanh Đức Maria như các môn đệ đã làm sau biến cố Đức Giêsu lên trời, được thuật lại ở sách Công vụ Tông đồ trong bài đọc II. Theo đó, việc quy tụ với nhau trong đức tin để thực hành các đặc tính căn bản của đời sống cộng đoàn Kitô giáo. Trong cộng đoàn đó, “các tín hữu chuyên cần nghe các Tông đồ giảng dạy, luôn luôn hiệp thông với nhau, siêng năng tham dự lễ bẻ bánh, và cầu nguyện không ngừng” (Cv 2,42). Đây cũng tinh thần định hướng mà HĐGM Việt Nam muốn Dân Chúa sống trong năm 2015 này (x. Thư Mục vụ HHĐGMVN 2015, số 1-5). Khi thực hiện như thế, chúng ta củng cố đời sống mới trong Đức Giêsu Kitô Phục sinh để có thể đi ra “sống Phúc Âm” trong lòng thế giới.
Theo chiều dài lịch sử, việc lần chuỗi “Mân Côi đóng vai trò rất quan trọng trong đời sống” của Giáo hội. Kể từ khi Thánh Đa Minh phổ biến Kinh Mân Côi vào thế kỷ XIII, Giáo hội luôn cổ võ việc lần chuỗi vì thấy đây là phương thế hữu hiệu giúp các Kitô hữu “bước vào trường học của Đức Maria để Mẹ dạy chúng ta về Chúa Giêsu” (Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II). Giáo hội xem “kinh Mân Côi là một trường học thật sự của đức tin và lòng đạo đức”; là phương thế để “Thiên Chúa ban mọi ơn cho chúng ta, và dấu hiệu lời kinh chung gia đình” (ÐGH Bênêđíctô XV). Riêng với ĐGH Phanxicô, ngay ngày đầu tiên, sau khi được bầu làm Giáo hoàng vào 14.3.2013, ngài đã tới Đền Thờ Đức Bà Cả để cầu nguyện trước tượng Ðức Mẹ. Sau đó, vào ngày 4.5.2013, ngài lại tới đây để lần chuỗi Mân Côi và dâng triều đại giáo hoàng của ngài cho Đức Mẹ. Trong buổi cầu nguyện với Đức Mẹ Fatima vào ngày 12.10.2013 tại Quảng trường Thánh Phêrô, Đức Giáo hoàng nhấn mạnh 3 điều quan trọng về Đức Mẹ. Trước tiên, đức tin của Mẹ tháo gỡ cái nút thắt của tội lỗi, điều mà xưa bà Eva đã thắt lại bằng sự thiếu tin tưởng, thì nay Mẹ tháo gỡ bằng niềm tin của mình. Kế đến, Mẹ trao tặng xác thể cho Chúa Giêsu làm người ở với chúng ta. Cuối cùng, Mẹ đi trước chúng ta trong cuộc lữ hành đức tin qua việc bước theo Con của Mẹ, nên Mẹ sẽ tháp tùng và nâng đỡ đức tin của chúng ta.
Đối với các Kitô hữu, khi lần chuỗi với bốn mầu nhiệm Vui Thương Mừng Sáng, chúng ta đang quy tụ quanh Đức Maria để tham dự vào các mầu nhiệm trong cuộc đời của Chúa Giêsu; đồng thời củng cố đức tin của mình, cũng như loại bỏ được những mầm mống gây chia rẽ và đẩy lùi được sự cô đơn. Có thể nói kinh Mân Côi giúp chúng ta kết nối với Đức Maria và với các Kitô hữu khác để làm nên một gia đình duy nhất: gia đình những người tin quy tụ quanh Đức Maria mà lắng nghe và tuân giữ Lời Chúa, và cùng nhau sống trọn thánh ý Chúa Cha.
Linh mục Jos. Ngô Ngọc Khanh, OFM
