Trả lời:
1- Trong một bài trước đây, tôi đã có dịp nói về sự khác biệt giữa Giáo Hội Công Giáo và các giáo phái ngoài Công giáo. Liên quan đến các giáo phái Tin lành (Protestants), thì sự khác biệt này được nhận rõ trong những điểm căn bản sau đây:
Trước hết, anh em Tin lành, nói chung, chỉ dựa vào Kinh Thánh làm nền tảng cho niềm tin và sứ vụ của họ. Nghĩa là họ chỉ nhận và tin có Kinh Thánh (Sola Scriptura) mà thôi , trong khi Giáo Hội Công Giáo – ngoài Kinh Thánh – còn có thêm kho tàng Mặc khải (revelatio) và Thánh Truyền (Traditio) Quyền Giáo Huấn ( Magisterium) như những nguồn suối khác thông truyền đức tin và chân lý.
Chính vì chỉ dựa vào Kinh Thánh và hiểu Kinh Thánh theo cách cắt nghĩa riêng của họ, nên anh em Tin lành khác biệt Công Giáo về những điểm chính yếu sau đây:
a- Không tin có chức linh mục (priesthood) được Chúa Kitô thiết lập trong Bữa tiệc ly cùng với bí tích Thánh Thể như Giáo Hội Công Giáo và Chính Thống Giáo tin.
b- Không tin Đức Mẹ trọn đời đồng trinh vì căn cứ vào các trình thuật trong Mt 12:46-50; Mc 3:31-35; Lc 8:11-15 kể lại việc Đức Mẹ và một vài “anh em Chúa Giêsu đến gặp Người”. Giáo Hội Công Giáo và Chính Thống hiểu cụm từ “anh em” ở đây theo nghĩa thiêng liêng, trong khi người Tin lành hiểu theo nghĩa huyết tộc. Vì thế, họ tin là sau khi sinh Chúa Giêsu với quyền năng Chúa Thánh Thần, Đức Mẹ còn sinh thêm một vài người con khác, cho nên Đức Mẹ chỉ đồng trinh cho đến khi sinh Chúa Giêsu mà thôi.Điều này trái với niềm tin Công Giáo dạy rằng Đức Mẹ trọn đời đồng trình( ever-virgin) trước khi sinh và sau khi đã sinh con duy nhất là Chúa Giêsu do quyền năng của Chúa Thánh Thần.
c- Chỉ công nhận bí tích rửa tội. Không tin có các bí tích thêm sức, hòa giải, thánh thể, xức dầu bệnh nhân, truyền chức thánh.
d- Không công nhận Đức Giáo Hoàng là Thủ lãnh Giáo Hội, người kế vị Thánh Phêrô.
Theo tín lý của Giáo Hội Công Giáo thì chức linh mục được Chúa Kitô lập ra để phục vụ cho bí tích Thánh Thể, căn cứ vào lời Chúa Giêsu trong Bữa tiệc ly: “Anh em hãy làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy” ( 1 Cor 11: 24-25). Nghĩa là phải có chức linh mục thì mới có bí tích thánh thể để biến bánh và rượu nho thành Mình và Máu Chúa Kitô trong Thánh Lễ Tạ Ơn (Eucharist) làm sống lại không những bữa ăn cuối cùng của Chúa Giêsu với 12 Tông Đồ mà đặc biệt là Hy tế đền tội của Người dâng lên Chúa Cha trên thập giá để xin ơn cứu chuộc cho toàn thể nhân loại. Đây là niềm tin của Giáo Hội Công Giáo và Chính Thống Giáo Đông Phương (Eastern Orthodox Churches).
Anh em Tin lành, ngược lại, không chia sẻ niềm tin này. Nghĩa là họ không nhìn nhận Chúa Giêsu đã lập chức linh mục và bí tích Thánh Thể trong Bữa tiệc sau cùng. Vì thế việc họ hội họp và bẻ bánh, uống rượu không phải là việc cử hành Bữa ăn và Hy tế của Chúa Kitô như Giáo Hội Công Giáo thực hành mà chỉ để làm những gì họ đọc và hiểu qua các trình thuật trong Kinh Thánh Tân Ước về bữa ăn này của Chúa Giêsu mà thôi.
Do đó, người công giáo, nếu vì xã giao phải tham dự một nghi thức nào của anh em tin lành, thì không được tham gia vào việc bẻ bánh và uống rượu này; vì trước hết, đây không phải là Mình và Máu Chúa Kitô.
Sau nữa, làm như vậy có nghĩa là chia sẻ niềm tin của họ về việc không tin có chức linh mục và bí tích thánh thể. Nói khác đi, vì anh em tin lành không tin có chức linh mục, nên họ không thể có bí tích Thánh Thể gắn liền với chức Linh Mục mà Chúa Giêsu đã thiết lập trong bữa tiệc ly, và truyền cho các Tông Đồ và những người kế vị hãy “làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy”, như Giáo Hội Công Giáo tin mỗi khi cử hành Thánh lễ Tạ Ơn.
Đây là điểm khác biệt lớn lao giữa Công Giáo và Tin lành về việc cữ hành Bữa ăn của Chúa Giêsu.
2- Cũng liên quan đến vấn đề trên, thì giữa Giáo Hội Công Giáo và anh em Chính thống Đông Phương lại không có sự khác biệt nào về niềm tin, về nguồn gốc tông đồ và về các bí tích của Giáo Hội. Nghĩa là, Giáo Hội Công Giáo nhìn nhận anh em Chính Thống có chung một nguồn gốc Tông Đồ và có các bí tích hữu hiệu như Công Giáo. Chỉ khác một vài điểm không liên quan đến tín lý và thần học là họ không công nhận vai trò lãnh đạo Giáo Hội của Đức Giáo Hoàng và không buộc các linh mục phải giữ luật độc thân (celibacy) như Công Giáo mà thôi.Ngoài ra, trong phụng vụ thánh, anh em Chính Thống dùng bánh có men (leavened bread) khác với Công Giáo dùng bánh không men ( unleavened bread).
Chính vì các Giáo Hội Chính Thống có các bí tích hữu hiệu, nên người Công giáo, trong trường hợp không tìm được nhà thờ Công giáo nơi cư ngụ, hoặc trường hợp nguy tử không tìm được linh mục Công giáo, thì được phép tham dự phụng vụ và lãnh các bí tích Thánh Thể, hòa giải, và xức dầu nơi các tư tế Chính Thống.
Tóm lại, chỉ có các Giáo Hội Chính Thống Đông Phương là gần gũi Giáo Hội Công Giáo về thần học, bí tích và phụng vụ mà thôi. Đó là lý do vì sao Giáo Hội cho phép giáo dân được tham dự phụng vụ và lãnh các bí tích trong Giáo Hội Chính Thống, nhưng chỉ trong những trường hợp đặc biệt nói trên mà thôi.
Lm Phanxicô Xaviê Ngô Tôn Huấn
