Linh mục Lombardi, người giàu kinh nghiệm, cựu giám đốc Văn phòng báo chí Tòa Thánh được chọn làm điều phối viên cho cuộc họp thượng đỉnh để phòng ngừa việc lạm dụng tình dục trong Giáo hội.
Paris Match: Một tuần gay go cho Đức Giáo hoàng, bắt đầu bằng việc trục xuất cựu hồng y McCarrick, Tổng Giám mục giáo phận Washington…
Linh mục Lombardi: Việc trục xuất cựu hồng y McCarrick là một tin cực kỳ đau buồn cho Giáo hội, nó chính thức khẳng định hành vi bất xứng và mức độ trầm trọng trong sứ mạng thiêng liêng của cựu hồng y. Đây là quyết định không kháng cáo, không thỏa hiệp, một dấu chỉ đặc biệt mạnh mẽ trước ngày họp chống tất cả mọi hình thức lạm dụng tình dục, bắt đầu bằng những người trong Giáo hội và những người có trách nhiệm trong Giáo hội.
Tại sao có nhiều người trong Giáo hội lạm dụng tình dục như thế?
Làm thế nào để giải thích cái ác phi lý đến mức như vậy? Lại thêm đây là tội ác phạm đến trẻ em. Các việc này thường gây ra do những người thân thuộc, những người ở gần có thẩm quyền trên trẻ em, vì thế Giáo hội không thể nào không bị; việc tuyển chọn chủng sinh thường rất hời hợt. Không có gì bảo đảm các tu sĩ này, các linh mục này trưởng thành về mặt tình dục và đôi khi lại không đồng hành đủ, không hỗ trợ đủ về mặt thiêng liêng liên tục. Vì vậy trong số họ vẫn còn những kẻ ấu dâm. Và cũng phải công nhận trong Giáo hội, sự đau khổ của các nạn nhân thường bị che giấu, ít được lắng nghe, không được hiểu và thường bị phủ nhận để tránh tai tiếng. Thêm nữa, theo tôi, các quá độ về tự do tình dục đã làm suy giảm cảnh giác và ý thức trách nhiệm ngay trong hàng giáo sĩ. Vì thế, khi người đi lạm dụng là một tu sĩ, một linh mục, họ có được sự tin tưởng của trẻ em, của gia đình do địa vị xã hội của họ thì tội ác lại càng trở nên nặng, đánh mất lòng tin nơi trẻ em và từ đó phá hủy uy tín Giáo hội.
Đức Phanxicô có chờ đợi quá lâu để phản ứng không?
Đức Phanxicô và hai vị tiền nhiệm của ngài từ lâu đã ý thức có một khủng hoảng sâu đậm bắt đầu từ những năm 2000 ở Mỹ, rồi ở Ai-len, ở Mêhicô, ở Đức, ở Pháp, ở Chi-Lê. Mỗi lần như vậy Giáo hội đều phản ứng và Đức Bênêđictô XVI đã có các chỉ thị cực kỳ nghiêm ngặt. Nhiều tòa giám mục đã có các biện pháp tố cáo và phòng ngừa, đã giảm đi các trường hợp lạm dụng nhưng quá khứ vẫn tiếp tục khơi dậy. Lời giải phóng giúp các nạn nhân nói lên mà trước đây họ bị chìm trong im lặng. Ngày nay để đưa mọi thứ bằng phẳng trở lại là một tiến trình lâu dài, khó khăn, đau đớn liên quan đến việc thay đổi thái độ, thay đổi não trạng, cách ứng xử, không những ở những người có trách nhiệm mà còn ở các cộng đoàn tôn giáo. Các cộng đoàn này phải thúc đẩy bề trên của họ phản ứng. Đức Phanxicô đã làm việc bằng cách phân tích và tái định nghĩa lại tương lai. Theo ngài, các hành vi lạm dụng tình dục là hậu quả của việc lạm dụng quyền lực nói chung. Theo ngài, quyền lực của linh mục, của giám mục là để phục vụ chứ không phải để thực thi quyền. Chính vì vậy ngài họp các chủ tịch Hội đồng Giám mục trên toàn thế giới để làm sáng tỏ việc bảo vệ trẻ vị thành niên, đây là bổn phận của mỗi người.
Cha mong chờ gì ở những ngày này?
Rất tiếc tất cả các vấn đề này sẽ không được giải quyết hết, nhưng tôi nghĩ chúng ta sẽ tiến bộ, sẽ tiến một bước quyết định trong việc bảo vệ, phòng ngừa, tố cáo những việc đã xảy ra trong quá khứ. Như Đức Phanxicô đã nhấn mạnh, các người tham dự khi đi về sẽ ước lượng được trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ trẻ vị thành niên. Điều này có nghĩa họ phải trả lẽ trước mặt Chúa, nhưng cũng trước mặt Giáo hội và xã hội và cũng là để giúp các nạn nhân và tất nhiên dựa vào công lý để trừng phạt kẻ có tội. Để chuẩn bị đầy đủ cho việc phòng ngừa các vụ lạm dụng thì phải dựa trên sự hỗ trợ của các giám mục và các giáo phận có kinh nghiệm. Giáo hội không có lựa chọn nào khác trên con đường cương quyết này để tìm lại uy tín và có hiệu quả hơn trong sứ mạng phục vụ giáo dục, đạo đức và thiêng liêng.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
