Chỉ còn 3 tuần nữa, từ ngày 4 đến 10-9-2019 tới đây, ĐTC Phanxicô sẽ viếng thăm 3 nước thuộc hàng nghèo nhất ở miền nam Phi châu: Mozambique, Madagascar và Maurice.
Đây là lần thứ 2 ngài viếng thăm các nước Phi châu ở miền nam sa mạc Sahara và thuộc vùng ”ngoại ô của ngoại Ô”. Hồi tháng 11 năm 2015, ĐTC đã viếng Phi châu lần đầu tiên và dừng lại tại Kenya, Uganda và Cộng hòa Trung Phi là nước đặc biệt ở trong tình trạng bấp bênh vì nội chiến đến độ nhiều vị lãnh đạo chính trị bấy giờ, trong đó có Tổng thống Pháp, căn ngăn ĐTC đừng đến Trung Phi vì lý do an ninh.
Tình hình đại cương 3 nước
Trong 3 nước ĐTC thăm lần này, Mozambique đã chịu bao nhiêu năm nội chiến, nhưng có tin vui: mới đây chính phủ và nhóm phiến quân Renamo đã ký nhận hiệp định hòa bình với nhau hồi đầu tháng 8 này. Madagascar đã trở về với chính phủ hiến định sau cuộc đảo chánh cách đây 10 năm (2009), còn tại đảo Maurice, tổng thống đã từ chức hồi năm ngoái vì xì căng đan về tài chánh. Các quan sát viên quốc tế cũng như các tín hữu Công Giáo tại 3 nước này đều hy vọng ĐTC qua cuộc viếng thăm của ngài có thể góp phần làm dịu bớt căng thẳng và có thể đẩy mạnh tiến trình hòa giải và hiệp nhất về chính trị.
Mỗi nước có thách đố lớn
Cha Abbonkhianmeghe Orobator SJ, người Nigeria, Chủ tịch Hội đồng của dòng Tên ở Phi châu và Madagascar với trụ sở tại Kenya, gọi tình trạng tại mỗi nước trong 3 quốc gia vừa nói là ”một thách đố lớn”. Cha nói: ”Tôi hy vọng rằng trong cuộc viếng thăm, sự hiện diện của ĐTC Phanxicô sẽ là một nguồn khích lệ và gợi hứng cho dân chúng tại 3 nước trong cuộc tranh đấu để đạt được một cuộc sống tốt đẹp hơn. Ngài mang lại hy vọng, đổi mới và lòng cảm thông là những điều dân chúng rất cần. Tôi nghĩ ĐTC sẽ mang lại một tinh thần mới cho dân chúng tại 3 nước đang phải đương đầu với rất nhiều thách đố”.
Về phần Đức Cha António Ferreira Sandramo, GM phụ tá tổng giáo phận thủ đô Maputo của Mozambique, ngài bày tỏ hy vọng ĐGH Phanxicô khuyến khích dân nước này ”đừng coi những người khác biệt với mình như kẻ thù hoặc là những người cần phải gạt bỏ, trái lại cùng nhau tiến bước trên con đường xây dựng thiện ích cho mỗi người tại đất nước Mozambique này”.
Đức Cha Ferreira cũng thuộc ban tổ chức toàn quốc cuộc viếng thăm của ĐTC tại Mozambique.
Hy vọng tại mỗi nước
Trong chương trình chi tiết cuộc viếng thăm của ĐTC được cập nhật hôm 5-8-2019, người ta thấy, như thường lệ, lộ trình của ngài đều qui trọng tâm nhiều vào các vấn đề tinh thần hơn là chính trị. Dầu vậy, ngài cũng gặp các vị lãnh đạo chính trị, văn hóa, xã hội tại mỗi nước, và những gì ngài nói chắc chắn sẽ được nhiều người để ý.
– Tại Mozambique, ĐTC sẽ gặp tổng thống Filipe Nyusi, chỉ 5 tuần trước cuộc bầu cử tổng thống tại nước này. Các cử tri sẽ quyết định tái cử ông Nyusi hay là chọn 1 trong hai lãnh tụ chính của phe đối lập. Liên hiệp Âu Châu bày tỏ quan tâm về cách thức tiến hành cuộc bầu cử, vì như đã xảy ra trong quá khứ, nếu cuộc bầu cử tiến hành không đúng đắn, thì sẽ làm thương tổn những cố gắng đạt tới hòa bình lâu bền.
Đức Cha Ferreira hy vọng ĐTC sẽ khích lệ các vị lãnh đạo chính trị Mozambique thực thi hiệp định hòa bình mới ký kết. Nếu không có hòa bình thì đất nước này khó lòng thoát ra khỏi tình trạng nghèo đói hiện nay.
– Tại Madagascar, ĐTC sẽ gặp tổng thống Andry Rajoelina, ông lên cầm quyền năm 2009 sau cuộc đảo chính, ông ủng hộ cũng cuộc phản đối lật đổ tổng thống Marc Ravalonmanana Rajoelina, và ông được bầu làm tổng thống hồi năm ngoái với 55% số phiếu.
Cha Fulgence Ratsimbazafy, Giám tỉnh dòng Tên tại Madagascar, nói rằng nếu có thể được trình bày một thỉnh nguyện lên ĐGH, thì tôi sẽ xin Ngài nói với các giới lãnh đạo chính trị đất nước hãy cộng tác với nhau trong việc xây quốc gia, kiến tạo một nền văn hóa hiệp nhất, liên đới, và làm việc chung với nhau, tiếng địa phương gọi là ”fihavanana”.
– Tại nước Maurice trong Ấn độ dương, ĐTC sẽ gặp tổng thống Barlen Vyapoory, ông lên cầm quyền sau khi Bà Ameenah Gurib Fakim, nữ tổng thống đầu tiên, từ chức vì bị cáo là gian lận thẻ tín dụng.
Đại cương chương trình
Về chương trình đại cương, ĐTC sẽ đến Maputo thủ đô Mozambique lúc 6 giờ rưỡi chiều ngày thứ tư, 4-9, sau chuyến bay dài 10 tiếng rưỡi từ Roma và lưu lại đây đến trưa ngày 6-9, rồi bay sang Madagascar, hải đảo lớn thứ 4 trên thế giới, trước khi đến đảo Maurice ngày 9-9.
Tại mỗi nước đều có cuộc gặp gỡ chính quyền, rồi gặp gỡ các thành phần dân Chúa, cử hành thánh lễ cho các tín hữu. Nhưng lộ trình tại mỗi quốc gia đều có những hoạt động đặc thù. Ví dụ tại Mozambique, ĐTC sẽ viếng thăm một bệnh xá do Cộng đồng thánh Egidio ở Roma đảm trách, chuyên phục vụ các bệnh nhân nghèo bị nhiễm HIV-Sida. Bệnh xá mang tên là ”Trung tâm mơ ước” (Dream Center) là nơi duy nhất tại Mozambique săn sóc sức khỏe miễn phí và cũng là trung tâm lớn nhất của Cộng đồng thánh Egidio ở nước ngoài.
Tại đảo Maurice, ĐTC sẽ cầu nguyện tại Đền thánh dâng kính chân phước Jacques-Désiré Laval, LM dòng thừa sai Chúa Thánh Linh, đã tận tụy chăm sóc những người nô lệ tại đảo này, bấy giờ là thuộc địa của Anh quốc. ĐTC hiện diện tại mộ cha Laval đúng ngày kỷ niệm 155 năm cha qua đời, 9-9 năm 1864. Đây cũng là nơi thu hút các tín hữu hành hương tại đảo này.
G. Trần Đức Anh OP – Vatican
