Gần đây, trong lúc tìm đến tài liệu điện tử để tổng hợp, cập nhật thông tin cho dự án Bách khoa Toàn thư mở Wikipedia tiếng Việt cho các trang nói về giám mục Việt Nam, tôi tìm đến các trang web giáo phận để tìm tiểu sử các vị giám mục người Việt đã hồi hưu hay đã qua đời. Thật ngạc nhiên, không ít các website giáo phận, chỉ tính riêng đến tiểu sử các vị giám mục người Việt Nam, hầu như không có giáo phận nào cho đăng tư liệu.
Ví dụ rõ nét nhất có thể dẫn là Giáo phận Phát Diệm, các vị giám mục tiền nhiệm người Việt Nam hiện không hề có tiểu sử, bấm vào đề mục tiểu sử, hiện trước mắt tôi là các trang trắng, thật đáng ngán ngẩm. Tổng giáo phận Sài Gòn, trống vắng tiểu sử của các Đấng Bản quyền đã qua đời. Trong trang web thử nghiệm của giáo phận, tôi không thể tìm được bất kỳ tiểu sử của Đấng bản quyền đương nhiệm nào, Giáo phận Long Xuyên cũng gặp tình trạng tương tự. Không những cá biệt ở một hai giáo phận cá biệt, nhưng đáng ngạc nhiên là các trường hợp này chiếm phần lớn: Gp. Phú Cường, Gp. Mỹ Tho, Gp. Bắc Ninh, Gp. Hải Phòng, Gp. Qui Nhơn, Gp. Thanh Hóa,.. Các website giáo phận ngày nay nâng cấp giao diện ngày càng đẹp và hiện đại, nhưng khi nhấp vào đề mục “Giám mục tiền nhiệm” hoặc “Giám mục đã qua đời” thì thật thất vọng vì không có bất cứ thông tin nào.
Viết đến các đấng bản quyền, các giám mục ở đây, không phải để kể công, nhưng là để hậu thế còn có tư liệu đế biết và nhớ đến Cha Ông. Một số bài viết về các Đấng bản quyền giáo phận, khi tìm tòi, thông tin về vị ấy không thể tìm thấy tại bất kỳ trang web nào, tìm đến trang điện tử Giáo phận, tưởng chừng là nơi thông tin chính xác và đầy đủ hơn, lại càng thất vọng hơn.
Các cộng tác viên trên Wikipedia tiếng Việt, phần lớn là người không Công giáo, nhiều lần tranh cãi gay gắt về độ nổi bật, có thể xem là sự nổi tiếng, ảnh hưởng của các giám mục Công giáo, đặc biệt là các vị người Việt. Không thể trách cứ họ, chính chúng ta, những người con cháu lại gần như lãng quên các bậc tiền nhân của mình. Lãng quên từ cách làm cho họ biến mất khỏi dòng lịch sử khi ngay tại website giáo phận, một bài đăng nhỏ về tiểu sử giám mục từng mục vụ tại giáo phận cũng không hề có. Đó có phải sự vô tâm hay nói cay nghiệt hơn là sự vô ơn của chúng ta?
Viết về các vị giám mục Công giáo người Việt trên dự án Wikipedia tiếng Việt ngày nay, nhiều bài viết thực tế đã khá khẩm hơn trước, nhờ phần lớn vào các bài viết nói rất rõ về sự nghiệp của vị giám mục được nhắc đến. Không chỉ về tiểu sử khô khan, mà chi tiết những gì vị đó đã làm được cho giáo phận trong khoảng thời gian đảm nhiệm chức giám mục. Không những chỉ những công lao đối với giới Công giáo, nhưng cần bổ sung thêm ảnh hưởng của vị đó đến với xã hội, nhằm giới thiệu tấm gương của vị giám mục chúng ta với cả những người không Công giáo, hỗ trợ việc truyền giáo.
Sau cùng, tôi tha thiết mong các Giáo phận tại Việt Nam bổ sung các bài viết về các giám mục tiền nhân của giáo phận nhà, kể cả giám mục chính tòa lẫn các vị phó và phụ tá, ngoài tiểu sử cần làm rõ các đóng góp của các vị ấy cho giáo phận, cho xã hội. Việc bổ sung này có thể xem như một nén hương tạ lỗi và tưởng nhớ đến các vị tiền nhân đã nhọc công xây dựng cho giáo phận, giáo hội Công giáo tại Việt Nam ngày nay.
Tôi nguyện mong ước vọng nhỏ bé này sẽ đến được các vị có trách nhiệm và các trang tin giáo phận sẽ hỗ trợ và giúp đỡ.
Người giáo dân Sài Gòn
