Hỏi: Liệu các Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ luôn luôn được trao theo thứ tự này, ít nhất là đối với những người chuẩn bị cho chức linh mục không? Tôi nhận ra rằng đây là thứ tự bình thường và, trong một nghĩa nào đó, là thứ tự hợp lý – Phụng Vụ Lời Chúa được cử hành trước Phụng vụ Thánh Thể. Nhưng trong một trường hợp cụ thể – nếu chẳng hạn một chủng sinh chuyển qua chủng viện khác, hoặc sắp đi công tác mục vụ hoặc vì lý do thông cảm, khi các bạn của người ấy đã nhận Tác vụ Đọc sách – liệu một Giám mục có thể trao Tác vụ Giúp lễ cho người ấy trước, và sáu tháng sau trao Tác vụ Đọc sách, với lý do là tiện lợi không? – M. W., Boroko, Papua New Guinea
Đáp: Năm 1973, Đức Thánh Cha Phaolô VI đã ban hành tông thư Ministeria Quaedam, thiết lập các Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ, vốn sẽ được trao cho tất cả các ứng viên cho chức thánh. Để trao các Tác vụ này, các điều kiện sau đây phải được đáp ứng:
“8. Sau đây là các yêu cầu để cho nhận Tác vụ:
“a) trình bày đơn xin đã được tự do viết ra và ký tên bởi ứng viên và gửi cho Đấng Bản quyền (Giám mục và, trong các Dòng giáo sĩ, Bề trên thượng cấp), Đấng có quyền chấp nhận đơn xin;
“b) độ tuổi thích hợp và các phẩm chất đặc biệt được xác định bởi Hội đồng Giám mục;
“c) có ý chí vững chắc để trung thành phục vụ Chúa và dân Chúa.
“9. Các Tác vụ được trao bởi Đấng Bản quyền (Giám mục và, trong các Dòng giáo sĩ, Bề trên thượng cấp) thông qua các nghi thức phụng vụ De institutione lectoris và De institutione acolythi, đã được Tòa Thánh duyệt xét lại.
“10. Một thời gian cách quãng, được xác định bởi Tòa Thánh hoặc bởi Hội đồng Giám mục, cần được tuân giữ giữa việc trao Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ, khi hơn một Tác vụ được trao cho cùng một người.
“11. Trừ khi họ đã làm như vậy, các ứng viên cho chức phó tế và linh mục cần phải nhận các Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ, và thực thi các Tác vụ này trong một thời gian thích hợp, để chuẩn bị sẵn sàng cho việc phục vụ tương lai Lời Chúa và Bàn thờ. Việc miễn chước nhận các Tác vụ về phía các ứng viên này là dành cho Tòa Thánh.
“12. Việc trao các Tác vụ này không cho họ quyền được Giáo Hội trợ cấp hoặc trả lương.
“13. Nghi thức trao các Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ sẽ sớm được công bố bởi Bộ thẩm quyền của Giáo triều Rôma”.
Các qui định chính yếu của văn kiện này đã được đưa sau đó vào điều 230 và điều 1035 của Bộ Giáo Luật.
” Ðiều 230: § 1. Các giáo dân thuộc nam giới có đủ tuổi và điều kiện do nghị định của Hội Ðồng Giám Mục ấn định, có thể lãnh Tác vụ Đọc sách hoặc Giúp lễ, qua một nghi lễ phụng vụ đã qui định. Tuy nhiên, việc trao Tác vụ này không cho họ quyền được Giáo Hội trợ cấp hoặc trả lương” (Bản dịch Việt ngữ của Bộ Giáo Luật do các Linh Mục Nguyễn Văn Phương, Phan Tấn Thành, Vũ Văn Thiện, Mai Ðức Vinh thực hiện).
Như vậy, một người nam có thể được trao Tác vụ Đọc sách mà không nhất thiết ước muốn nhận Tác vụ Giúp lễ, nhưng dường như không ai trở thành thầy Giúp lễ mà không đã trải qua Tác vụ Đọc sách. Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng vì nhiều lý do thực tế các Tác vụ này hầu như chỉ được trao cho các ứng viên cho chức linh mục và chức phó tế.
Điều 1035, Bộ Giáo luật, nói như sau:
“§1. Trước khi lãnh chức Phó Tế dù là vĩnh viễn hay chuyển tiếp, ứng viên buộc phải lãnh nhận các Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ, và phải thi hành các Tác vụ ấy trong một thời gian tương xứng.
§ 2. Giữa Tác vụ Giúp lễ và chức Phó Tế phải có một thời gian cách quãng ít là sáu tháng”.
Điều này chắc chắn bao hàm rằng Tác vụ Giúp lễ phải diễn ra trước chức phó tế. Không chỗ nào nói đến thời gian thi hành Tác vụ Đọc sách, và vì vậy người ta có thể suy ra một cách hợp lý là thời gian gian này phải diễn ra trước. Cũng không chỗ nào nói đến thời gian cách quãng giữa việc trao Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ.
Điều này được nhấn mạnh trong một số tài liệu khác, chẳng hạn các qui định cơ bản được Thánh bộ Giáo dục Công Giáo ban hành năm 1998, về việc đào tạo các phó tế vĩnh viễn. Số 59 của tài liệu này nói:
“Thật là thích hợp khi có một thời gian cách quãng giữa việc các trao Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ, để cho ứng viên lãnh Tác vụ có thời gian thi hành Tác vụ mà mình đã nhận. ” Giữa Tác vụ Giúp lễ và chức Phó Tế phải có một thời gian cách quãng ít là sáu tháng”.
Do đó đừng sợ mất thời gian để cho phép trao hợp pháp Tác vụ Đọc sách sau khi trao Tác vụ Giúp lễ. Nếu điều này xảy ra do một sơ suất kỹ thuật (và tôi đã có kinh nghiệm về việc xảy ra một lần rồi), thì nó sẽ không ảnh hưởng đến tính hợp pháp của hai Tác vụ, và việc truyến chức tiếp theo.
Nếu một Đấng Bản quyền có một tình huống đặc biệt để giải quyết, chẳng hạn như trong ví dụ do độc giả nêu ra ở trên, ngài có thẩm quyền cần thiết để hành xử khi còn trong luật và tôn trọng thứ tự của các Tác vụ. Ngài có thể rút ngắn thời gian cách quãng giữa việc trao hai Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ. Ngài có thể trao một trong hai Tác vụ này trong một buổi lễ tương đối riêng tư. Trong trường hợp cần thiết cấp bách, ngài thậm chí còn có thể trao cả hai Tác vụ cho cùng một người trong một buổi lễ duy nhất, do đó loại trừ thời gian thi hành Tác vụ Đọc sách và Giúp lễ.
Tuy nhiên ngài không bao giờ được phép trao Tác vụ Giúp lễ trong cùng buổi lễ truyền chức Phó tế.
(Nguyễn Trọng Đa, Zenit.org 11-6-2013)