Bài đọc:1 Kgs 21:17-29; Mt 5:43-48.
Nhiều người cho những điều Chúa Giêsu dạy các môn đệ hôm nay là quá khả năng con người có thể làm được. Không chống lại, không kiện cáo đã khó mà Chúa Giêsu còn đòi phải yêu thương, tha thứ, cầu nguyện, và làm ơn cho kẻ thù của mình nữa! Chắc chắn Chúa Giêsu không đòi các tín hữu phải làm những chuyện không thể; khi đòi họ phải làm điều gì, Ngài sẽ cung cấp lý do và nhất là ơn thánh cần thiết để làm chuyện đó.
Các Bài Đọc hôm nay cho chúng ta hai lý do chính không cần phải báo thù. Trong bài đọc I, Thiên Chúa là người sửa phạt những kẻ làm điều gian ác. Ngài sai Elijah tới để tuyên án phạt cho vua Ahab và hoàng hậu Jezebel. Hoàng hậu sẽ bị chó ăn thịt trong cánh đồng Jezreel, hậu duệ nhà Ahab sẽ bị xóa sạch, và ai thuộc về Ahab “chết trong thành thì sẽ bị chó ăn thịt, người chết ngoài đồng sẽ bị chim trời rỉa thây.” Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu đòi các môn đệ trở nên trọn lành như Cha trên trời là Đấng trọn lành bằng việc yêu thương, tha thứ, cầu nguyện và làm ơn cho kẻ thù.
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: Việc báo thù người ác là việc của Thiên Chúa
1.1/ Thiên Chúa sẽ trả lại cho mỗi người tùy việc họ làm.
Trong trình thuật hôm qua, hẳn mọi người chúng ta rất bất bình với vua Ahab, và nhất là với hoàng hậu Jezebel. Trong trình thuật hôm nay, chúng ta sẽ thấy rõ án công thẳng của Thiên Chúa, vì không một việc gì dù kín nhiệm đến đâu đi nữa mà Thiên Chúa không biết.
Thiên Chúa sai ngôn sứ Elijah đến gặp vua Ahab và tuyên án cho vua rằng: “Đức Chúa phán thế này: Ngươi đã giết hại, lại còn chiếm đoạt nữa ư? … Đức Chúa phán thế này: Tại chính nơi chó đã liếm máu Naboth, thì chó cũng sẽ liếm máu ngươi… Này, Ta sẽ giáng tai hoạ xuống trên ngươi: Ta sẽ xoá sạch hậu duệ ngươi, Ta sẽ tiêu diệt các đàn ông con trai của Ahab trong Israel, đang bị ràng buộc hay được tự do.”
Riêng đối với hoàng hậu Jezebel, người chủ mưu trong kế hoạch giết và chiếm vườn nho của Naboth: “Chó sẽ ăn thịt Jezebel trong cánh đồng Jezreel. Kẻ nào thuộc về Ahab mà chết trong thành thì sẽ bị chó ăn thịt, người chết ngoài đồng sẽ bị chim trời rỉa thây.” Lời tuyên án “chó sẽ ăn thịt Jezebel trong cánh đồng Jezreel” thành sự thật trong 2 Kings 9:35-36; và lời tuyên án “kẻ nào thuộc về Ahab mà chết trong thành thì sẽ bị chó ăn thịt, người chết ngoài đồng sẽ bị chim trời rỉa thây” được thi hành trong 2 Kings 9:25-26.
1.2/ Vua Ahab ăn năn hối cải:
Thật ra, vua Ahab là người biết kính sợ Thiên Chúa; nhưng là một ông vua nhu nhược, không có đức tin vững chắc nên đã nghe lời xúi giục của hoàng hậu Jezebel để làm những điều ghê tởm trước mặt Thiên Chúa. Điều này phải là mẫu gương cho các tín hữu: Đừng dại dột lấy vợ ngoại đạo, vì các bà sẽ bắt các ông cũng tôn thờ thần tượng của các bà; và vì không biết hay không tin nơi những điều dạy tốt lành của Thiên Chúa, các bà sẽ hành động theo bản năng và sự xúi giục của ma quỉ.
Khi nghe những lời tuyên án của ngôn sứ Elijah, “vua Ahab xé áo mình ra, khoác áo vải gai bám sát vào thịt, ăn chay, nằm ngủ với vải gai và bước đi thiểu não.” Đức Chúa động lòng thương xót, Ngài phán với ông Elijah, người Tishbite, rằng: “Ngươi có thấy Ahab đã hạ mình trước mặt Ta thế nào không? Vì nó đã hạ mình trước mặt Ta, nên Ta sẽ không giáng hoạ trong buổi sinh thời của nó, nhưng đến đời con nó, Ta sẽ giáng hoạ xuống nhà nó.”
Giống như trường hợp của vua David, Đức Chúa nhân nhượng cho vua Ahab trong khi ông còn sống; nhưng sẽ thi hành trong đời con cháu. Tội không bao giờ chỉ là tội của cá nhân; nhưng luôn ảnh hưởng trên gia đình và xã hội.
2/ Phúc Âm: Anh em hãy nên hoàn thiện, như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện.
2.1/ Luật người xưa dạy: ”Hãy yêu đồng loại và hãy ghét kẻ thù.” Luật Đức Kitô: ”Còn Thầy, Thầy bảo anh em: hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em.”
(1) Phân tích từ ngữ: Trước tiên, chúng ta cần phân biệt: có ba động từ yêu trong Hy-lạp: erein, philein, agapan. Động từ yêu dùng ở đây là “avgapa,w,” động từ này chỉ được dùng trong khuôn khổ của Kitô Giáo. Đức Kitô không đòi chúng ta yêu kẻ thù với tình yêu tự nhiên dành cho người yêu, hay dành cho những người trong gia đình (erein, philein). Nếu Chúa đòi như thế, Ngài bắt chúng ta đi ngược lại tự nhiên. Điều khác biệt giữa tình yêu Thiên Chúa và tình yêu tự nhiên là ở chỗ khi yêu cách tự nhiên, con người dùng trái tim; nhưng khi yêu kẻ thù với tình yêu Thiên Chúa, con người phải dùng tới ý muốn của mình, nó là một thỏa thuận giữa trí tuệ và lòng muốn.
(2) Thứ đến, con người chỉ có thể yêu kẻ thù khi con người đã được thấm nhuần đạo lý và tình yêu của Đức Kitô: Theo Gioan, tình yêu này phát xuất từ Thiên Chúa và được thông ban cho con người qua Đức Kitô. Chúa Giêsu luôn đòi các môn đệ phải ở lại trong tình yêu này qua việc giữ các giới răn, trước khi truyền cho các ông phải “yêu nhau như Thầy đã yêu thương anh em.”
(3) Sau cùng, con người phải sống theo lời dạy của Đức Kitô: Để có thể yêu kẻ thù, con người cần cầu nguyện cho họ. Khi con người có thể cầu nguyện cho họ, Chúa sẽ giúp con người có thể tha thứ hoàn toàn cho kẻ thù. Trên Thánh Giá, Chúa Giêsu cầu nguyện: “Lạy Cha! Xin tha cho chúng vì chúng không biết việc chúng làm.” Noi gương Đức Kitô, thánh Stephanô, vị tử đạo tiên khởi, cũng cầu nguyện cho những người ném đá mình: ”Lạy Chúa! Xin đừng chấp họ tội này.” Và còn biết bao gương của các vị tử đạo khác nữa; điều này chứng minh đời hỏi của Đức Kitô không vượt quá giới hạn của con người.
2.2/ Những lý do tại sao phải yêu kẻ thù: Chúa Giêsu đưa ra 4 lý do:
(1) Để trở nên con cái của Thiên Chúa: Con nhà tông chẳng giống lông cũng giống cánh. Điều làm con người nên giống Thiên Chúa nhất là yêu thương. ”Người cho mặt trời của Người mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng như kẻ bất chính.”
(2) Người môn đệ phải khác với người thường: ”Vì nếu anh em yêu thương kẻ yêu thương mình, thì anh em nào có công chi? Ngay cả những người thu thuế cũng chẳng làm như thế sao?”
(3) Người có đạo phải khác với người vô đạo: ”Nếu anh em chỉ chào hỏi anh em mình thôi, thì anh em có làm gì lạ thường đâu? Ngay cả người ngoại cũng chẳng làm như thế sao?”
(4) Để trở nên hoàn thiện: “Vậy anh em hãy nên hoàn thiện, như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện.” Hoàn thiện là mục đích của Thiên Chúa khi dựng nên con người, như Sách Sáng Thế viết: “Thiên Chúa sáng tạo con người theo hình ảnh mình, Thiên Chúa sáng tạo con người theo hình ảnh Thiên Chúa” (Gen 1:27).
ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
– Chúng ta là những con cái của Thiên Chúa, và có bổn phận sống theo tiêu chuẩn của những công dân Nước Trời; chứ không được bằng lòng với những tiêu chuẩn của trần thế. Một trong những tiêu chuẩn làm chúng ta giống Thiên Chúa là yêu thương và cầu nguyện cho kẻ thù.
Anthony Đinh Minh Tiên, OP.