Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu cũng gọi những kẻ giầu có là ngu dại. Cái ngu dại của người phú hộ trong dụ ngôn là không thể nhìn xa hơn cái kho lẫm mà ông tự xây cất để giam hãm mình vào; cái ngu dại của ông là không biết mình có đem theo được của cải nào sau khi chết hay không?
Chúa Giêsu dạy chúng ta phải có thái độ đúng đắn khi sử dụng của cải. Thánh Luca, ngay câu đầu của bài Tin Mừng, Ngài đã đưa ra một tình huống xử kiện về gia tài : “ Thưa Thầy, xin Thầy bảo anh tôi chia phần gia tài cho tôi ? (c.13) thỉnh cầu của người này khiến chúng ta thấy có điều bất hoà giữa hai anh em, mà nguyên nhân gây bất hoà là của cải. Hồi đó, dân Do Thái thường nhờ các Thầy Rabbi, có địa vị, có uy tín… để phân xử. Trong Cựu Ước, ông Môsê cũng đã từng xử kiện cho dân chúng, vì ông đã được đặt làm người lãnh đạo và xét xử ( Xh 2,14). Trường hợp trên: Người anh thì ham của, muốn “ăn” trọn. Người em chắc yếu thế hoặc sống phung phá gì đó, nên cha mẹ không để phần gia tài.
Một câu hỏi cũng là câu khẳng định về chân tính của Đức Kitô : “Ai đặt tôi làm người xử kiện hay chia gia tài ?”. Ngài không đảm nhận một công việc trần thế. Ngài đến để rao giảng Tin Mừng Nước Trời và đưa họ vào vương quốc của Ngài. Và Ngài nói tiếp để căn dặn họ : “ Hãy coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, vì không phải được dư giả, thì mạng sống nhờ của cải mà được bảo đảm đâu.” (c.15). Chúa Giêsu biết khi tham lam người ta đánh mất lương tri. Giàu thì muốn giàu thêm. Có tiền lại muốn nhiều tiền hơn : lòng tham vô đáy là thế. Khi tham lam, người ta dễ loại trừ nhau. Đồng tiền làm mờ đôi mắt, làm tối lương tâm. Cho dù đời này ăn mặc sung sướng, vàng bạc đầy nhà, của cải ê hề, thì cũng không chắc sẽ giữ được mạng sống sau khi chết, nếu người đó không biết sử dụng đúng cách. Vì nhiều người đầy của cải, vẫn chết. Có người tự tử trên đống tiền. Nhiều gia đình không hạnh phúc, nhà cửa tan nát, cha mẹ li dị chỉ vì có quá nhiều của cải rồi sinh tật ăn uống, chơi bời.
Chúa Giêsu đưa ra một dụ ngôn để minh chứng điều Ngài vừa giảng dạy. Ngài đưa ra một hình ảnh ông phú hộ giàu có, ruộng vườn thẳng cánh cò bay, đàn vật sung túc, của cải ê hề. Ông ta còn khôn ngoan theo kiểu “ con cái loài người” là cho xây những cái kho lẫm to lớn, lớn hơn và xây nhiều hơn để tích trữ. Lúc đó, ông không lo hạn hán hay mất mùa. Ông nghĩ Ta cứ việc ăn chơi thoả thích trong nhiều năm mà của cải vẫn bảo đảm cho đời sống. Ông còn tự bảo: hồn ông đừng lo lắng, cứ nghĩ ngơi ăn uống…Ông khôn ngoan khi chỉ nghĩ đến thân xác, đến của cải nuôi dưỡng cái thân xác đê hèn này. Ông không nghĩ đến bệnh tật, tuổi già, thậm chí cái chết đang đứng ngoài cửa rình rập ông. Cái khôn ngoan của ông mà Thánh Phao lô gọi là sự điên dại của Thiên Chúa…(1Cr 2, 25).
Thật thế, Thiên Chúa bảo ông : “Đêm nay ta đòi mạng ngươi… thì của cải ngươi sắm sẽ về tay ai ? (c. 20). Thật là đồ ngốc khi ngươi chỉ lo sắm những của cải, mà sau khi chết ngươi không thể mang đi được. Đến nỗi, ngươi muốn mang cái gì ngươi thích mà ngươi cũng không tự mang được. Quần áo, giày dép… ngay cái đơn giản nhất cũng là do người khác khoác mặc cho ngươi. Vậy đó chỉ là những phù phiếm, giả tạo. Chúng sẽ bỏ ngươi sau khi ngươi chết.
Với câu kết luận : kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó (c. 21), Chúa Giêsu muốn cho chúng ta thấy hậu quả của những người ham mê của cải. Số phận tay trắng vẫn “hoàn tay trắng. của cũng mất mà linh hồn lại chẳng được cứu, vì khi còn sống, người đó đã bám víu vào của cải. Nay của cải bỏ người ấy ra đi một mình, chúng không đảm bảo cho người đó có cuộc sống đời đời.
Ở đây ta thấy Chúa Giêsu đưa ra hình ảnh đối lập giữa của cải và Thiên Chúa như Ngài đã nói : Không thể làm tôi Thiên Chúa lẫn tiền của (Mt 6, 24). Ngài nhấn mạnh : cần làm giàu trước mặt Thiên Chúa, nghĩa là tìm kiếm sự khôn ngoan của Thiên Chúa, là dùng tiền của mua bạn hữu, dùng của cải đổi lấy Nước Trời, là làm chủ của cải chứ không lệ thuộc hoặc làm nô lệ cho nó.
Văn hào Nga Léon Tolstoi có kể một truyện ngụ ngôn như sau: Ngày kia, một người phú hộ gọi người đầy tớ trung thành nhất đến và nói:
Tôi muốn thưởng lòng trung thành của anh; ngày mai, từ lúc mặt trời mọc, anh hãy ra đi, và tính cho đến lúc mặt trời lặn, bao nhiêu dặm anh đi được là bấy nhiêu dặm đất thuộc về anh.
Con người khốn khổ bao năm sống nhờ ông chủ giàu có tưởng mình đang mơ. Tối đó anh không sao chợp mắt được, chỉ mong trời mau sáng để lên đường. Khi ánh dương vừa ló rạng, anh đã hăm hở ra đi. Anh cố gắng đi thật nhanh, nhưng vẫn không thỏa mãn với tốc độ đi, thế là anh liền chạy. Càng nhìn lại quãng đường đã qua, anh càng chạy nhanh hơn, vừa chạy vừa mơ: rồi đây anh sẽ có nhiều đất đai, sẽ giầu có hơn người, sẽ không còn phải sống cảnh đầy tớ nữa; càng mơ, anh càng chạy.
Giữa trưa nắng, anh cũng không màng đến chuyện ăn và nghỉ ngơi lấy sức, anh không muốn mất một tấc đất nào. Chiều đến, khi những tia nắng tắt, anh dừng lại và reo lên: “Ðây là đất của ta, ta sẽ có tất cả cho ta, cho gia đình, cho tương lai”. Thế nhưng, chính lúc thốt lên câu đó, anh thấy mắt mình hoa lên, tay chân không cử động và tim cũng ngừng đập. Ngày hôm sau, người ta chôn cất con người khốn khổ ấy trong hai thước đất, khoảng đất vừa đủ cho một con người.
Nỗi khốn khổ của người đầy tớ trên đây chính là sự khờ khạo của anh; anh khờ khạo đến độ không nhận ra cái bẫy người giầu giăng ra, cũng như không đo lường được sức mình.
Kẻ ngu dại nói chung là kẻ sống mà không biết mình đang đi về đâu, không biết đâu là ý nghĩa và hướng đi của cuộc đời. Kẻ ngu dại là kẻ lấy phương tiện cuộc sống làm cùng đích đời người; họ chạy theo quyền lợi, danh vọng, tiền bạc, họ chối bỏ tiếng lương tâm để làm điều phi pháp; họ chà đạp người khác để đạt danh vọng, quyền bính.
Cuộc sống hiện tại có thể là một cạm bẫy. Những giành giật mưu sinh có thể biến ta thành kẻ ngu dại, chỉ nhìn thấy chén cơm manh áo mà quên đi ý nghĩa và cùng đích của cuộc sống. “Cái khó không những bó cái khôn”, mà còn trói buộc lòng quảng đại của chúng ta.
Của cải mà đem tích trữ riêng cho mình thì có thể hư nát và trở thành phù vân , hoặc chúng ta có thể mà chẳng được hưởng dùng, khi đó cũng là phù vân. Nhưng nếu nó được chia sẻ thì sẽ biến thành tình thương, và tình thương có thể tồn tại muôn đời. Bởi vỉ Thiên Chúa là tình thương. Để có được tinh thần chia sẻ đó, ta phải đổi đời , phải ” chết đi ” để trở thành con người mới trong Đức Kitô .
Lời Chúa hôm nay mời gọi ta điều chỉnh hướng đi. Hướng đi của những người có niềm tin phải là hướng đi về những giá trị của Tin Mừng và cùng đích của cuộc đời. Giữa chợ đời tranh chấp bon chen, người có niềm tin sẽ bị xem là kẻ mát mát, khờ dại, nhưng điều người đời cho là khờ dại chính là lẽ khôn ngoan, là luận lý của Thiên Chúa.
Huệ Minh
