Là một người độc thân khiết tịnh theo lời khấn, tôi vô cùng ý thức rằng thời nay, đời sống độc thân dù là theo đời sống tu trì hay theo các hoàn cảnh khác, đều bị nghi ngờ, bị tấn công đủ hướng, và lại chẳng có biện giải gì được cho những người chỉ trích.
Tôi có tin vào giá trị của đời sống độc thân thánh hiến? Câu trả lời thực sự duy nhất tôi có thể cho bạn, phải là câu trả lời từ cuộc sống của tôi. Tôi có phản ứng gì với một nền văn hóa phần lớn tin rằng độc thân và ngây thơ là thứ nhị nguyên đi ngược lại với sự tốt đẹp của tình dục, khiến cho người ta thiếu tính người đi, và còn là nguồn gốc gây ra khủng hoảng xâm hại tình dục trong Giáo hội Công giáo La Mã? Tôi nói gì để biện hộ đây?
Trước hết, độc thân không phải là nền tảng dẫn đến ấu dâm? Thực sự là mọi nghiên cứu chỉ ra rằng ấu dâm không liên quan đến độc thân. Nhưng hãy cho tôi nhìn nhận mặt tiêu cực của độc thân. Độc thân không phải là tình trạng bình thường cho bất kỳ ai. Khi tạo thành người nam và người nữ đầu tiên, Thiên Chúa đã nói: “Không tốt khi con người ở một mình!” Đấy không phải chỉ là một tuyên bố về vị trí căn yếu của cộng đồng trong đời sống chúng ta, mà là một lời tuyên bố rõ ràng nói về tính dục, về sự tốt đẹp căn bản của nó, và vị trí mà Chúa đã định cho nó trong cuộc đời chúng ta. Từ đó, có thể hiểu rằng, độc thân, nhất là những người quyết định chọn sống độc thân, kèm theo nhiều mối nguy cơ thật sự. Độc thân có thể, và đôi khi thực sự có, dẫn dắt đến một ý thức không lành mạnh về tính dục và quan hệ, hoặc dẫn đến sự lạnh lùng đến mức phán xét. Nó cũng có thể dẫn đến bận tâm tình dục không lành mạnh trong đời sống độc thân và do đó đem lại những dạng thân mật có thể gây ra sự phản bội niềm tin cực kỳ nguy hiểm. Một điểm người ta ít nhận ra hơn, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ lớn, độc thân có thể là tăng cường sự ích kỷ. Nói đơn giản, không có những đòi hỏi bắt buộc của hôn nhân và nuôi dạy con cái, thì một người độc thân có thể vô thức sắp xếp cuộc đời sao cho phù hợp nhất với nhu cầu của mình.
Do đó, đời sống độc thân không dành cho tất cả, và thật sự là không dành cho nhiều người cho lắm. Nó có sẵn những bất thường cố hữu. Độc thân thánh hiến không đơn giản chỉ là một lối sống khác biệt. Mà nó là điều bất thường, vì sự hy sinh độc nhất vô nhị mà bạn phải thực hiện, cũng như khi Abraham lên núi để hiến tế Isaac, bạn cũng phải hy sinh điều quý báu nhất của mình. Thomas Merton, khi nói về đời sống độc thân của mình, đã nói rằng: Thiếu vắng người phụ nữ là một thiếu sót trong sự khiết tịnh của tôi. Nhưng, với người độc thân, cũng như với Abraham, điều đó có một mục đích lớn lao và có tiềm năng sinh sôi của riêng nó.
Tôi tin rằng độc thân thánh hiến, cũng như âm nhạc hay tôn giáo, cần phải được đánh giá bằng những biểu hiện đẹp nhất chứ không phải bằng những sai phạm. Không nên phán xét đời sống độc thân qua những người thể hiện không lành mạnh, mà phải qua những con người tuyệt vời, những vị thánh trong quá khứ và hiện tại, những người đã thể hiện đời sống độc thân một cách trọn vẹn và sinh sôi. Có thể nêu ra vô số vị thánh trong quá khứ, hay những người cực kỳ lành mạnh và sinh sôi trong thời đại chúng ta, những mẫu gương cho đời sống độc thân thánh hiến đã có một đời sống vui vẻ, trọn vẹn, truyền hứng khởi cho người khác. Mẹ Têrêsa, Jean Vanier, Oscar Romero, Raymond E. Brown, và Helen Prejean, mới chỉ là một vài tên. Riêng tôi biết nhiều người độc thân thánh hiến đầy sinh sôi, với sự lành mạnh chính trực mà tôi phải ghẹn tị, chính họ đã khiến đời sống độc thân đáng tin và hấp dẫn.
Như hôn nhân, nhưng theo một cách khác, độc thân có tiềm năng lớn đem lại sự thân thiết và sinh sôi. Là một người độc thân thánh hiến, tôi vô cùng biết ơn vì ơn gọi này đã cho tôi thân thiết với quá nhiều con người. Tôi phải thú nhận, khi rời nhà lúc trẻ để gia nhập Dòng Hiến Sĩ Đức Mẹ, tôi chẳng muốn sống độc thân. Chẳng ai nên sống độc thân cả. Tôi muốn làm nhà truyền giáo và linh mục, và đời sống độc thân là vật cản chắn con đường đó. Nhưng khi đi vào đời sống tu trì, tôi yêu thích đời sống này, gần như ngay lập tức, dù vẫn chẳng thích phần độc thân. Tôi đã trì hoãn khấn trọn hai lần, vì chưa chắc về đời sống độc thân. Cuối cùng, tôi đã quyết định, một sự liều mình theo đức tin, và khấn trọn. Nói thật hết lòng, với tôi, đời sống độc thân là phần khó khăn nhất trong hơn 50 tu trì… nhưng, đồng thời, nó giúp cho tôi tạo một con đường đặc biệt để đi vào thế giới và đời sống của những người khác, và nhờ đó đã thêm phong phú vô cùng cho việc mục vụ của tôi.
Thiên Chúa đã đặt để nơi con người một khát khao thân mật tình dục bản năng mà dù là hoàn toàn về mặt tình cảm, hay là tiến đến đêm tân hôn, có con có cháu, và khát khao đó không, và không nên, biến mất khỏi bạn. Nhưng đời sống độc thân đã giúp cho cuộc đời tôi có được sự thân thiết sâu đậm, bền vững và phong phú. Suy nghĩ về ơn gọi độc thân của mình, tôi cảm thấy thật sự biết ơn.
Độc thân không phải là lối sống dành cho tất cả mọi người. Nó khiến bạn không còn bình thường, và có lúc có vẻ bất công vô cùng, nó ẩn chứa đầy những nguy cơ từ phản bội niềm tin cho đến sống ích kỷ, và nó là một thiếu sót trong đức khiết tịnh của bạn, nhưng nếu sống đời độc thân một cách trung tín, thì nó có thể đem lại sinh sôi đến diệu kỳ và không tước đi của bạn của sự thân mật đích thực và hạnh phúc đích thực.
Ronald Rolheiser, 2019-02-11
J.B. Thái Hòa dịch