Câu “Hy tế làm vui lòng Chúa Cha” là phản cảm?

Vậy ta có thể kết luận cách an toàn là cái chết của Chúa Giêsu được Thánh Kinh và Thánh Truyền mô tả như là hy tế vĩnh cửu, duy nhất, có giá trị đền bù và tẩy xoá tội lỗi nhân loại. Nhưng bây giờ ta đi vào tâm điểm của câu hỏi của cha: liệu hy tế này có làm vui lòng Chúa Cha không?

Câu trả lời chắc chắn phải là “có” theo nghĩa: không có gì làm vui lòng Chúa Cha bằng việc nhân loại được cứu độ, tội lỗi của họ được tẩy xoá. Thánh Irene đã nói câu đại ý là Vinh quang Thiên Chúa là con người được sống và được sống dồi dào. Thiên Chúa là Cha nhân từ, điều Ngài ước ao nhất là con cái Ngài được giải thoát khỏi tội lỗi giam cầm họ trong sự chết và đau khổ, và từ đó được sống dồi dào. Vậy nếu hy tế của Chúa Giêsu làm được điều đó, thì tại sao hy tế đó lại không làm cho Chúa Cha vui được?

Hơn nữa, hy tế của Chúa Giêsu còn là biểu hiện của tình yêu vâng phục và tự hiến của Ngài. Chính Chúa Giêsu cũng nói: “Sở dĩ Chúa Cha yêu mến tôi, là vì tôi hy sinh mạng sống mình” (Ga 10,17). Không có gì làm vui lòng người cha bằng tình yêu biết hy sinh và dâng hiến của người con. Hy tế hay cái chết của Chúa Giêsu trên Thập giá làm Chúa Cha vui lòng là vì đó là biểu hiện cao nhất của tình yêu hoá ra không, hiến thân chính mạng sống mình vì người mình yêu.

3. Tại sao hình ảnh hy tế lại gây “phản cảm”?

Khi nói về hy tế, chúng ta cần ý thức hai chiều kích của nó: một chiều kích mang tính tàn khốc, có đổ máu; một chiều kích mang tính yêu thương, hy sinh, dâng hiến. Người thời nay, ít nhất là một số người, dị ứng hay “thấy phản cảm” đối với hy tế là vì họ nghĩ đến chiều kích thứ nhất mà quên chiều kích thứ hai: họ sợ nhìn thấy máu đổ, và họ cũng phớt lờ luôn sự hy sinh; họ không thích giết chóc các con vật, nhưng họ cũng không màng phải hy sinh cho ai; họ có vẻ nhân từ với con vật (ví dụ: không chịu được cảnh người khác đánh chó), nhưng lại thờ ơ với con người, ngại khó ngại khổ, sợ mất sắc đẹp (nên phá thai, ví dụ vậy).

Não trạng đó đang lan rộng và ảnh hưởng tới thần học, làm cho nhiều quan điểm thần học ngại nói về hy tế. Nhiều người hỏi rằng: vấn đề là tại sao lại có máu đổ? Tại sao TC lại muốn máu đổ? Vâng, đúng đấy, tại sao lại có máu đổ? Nhưng đó là câu hỏi chúng ta cần hỏi chính mình, chứ không phải hỏi Thiên Chúa. Thiên Chúa cũng hỏi mỗi người chúng ta như vậy: Tại sao vậy con? Tại sao tay con lại dính máu anh chị em con? Tại sao tay con lại dính máu Con Yêu Dấu duy nhất của Ta? Thực tế là thế giới chúng ta đã nhuốm máu Abel, ngay từ đầu lịch sử của mình; chính chúng ta đã gây ra máu đổ. Chiều kích tàn khốc, tàn bạo của hy tế là do chính chúng ta gây ra. Thiên Chúa đã chấp nhận bị chúng ta phanh thây Ngài, làm cho sự kiện đổ máu đó trở thành hy tế, mang tính dâng hiến và hy sinh.

Kết luận: Chúng ta có thể nói hy tế của Chúa Giêsu làm vui lòng Thiên Chúa Cha là ở chiều kích dâng hiến, hy sinh và cứu độ, chứ không phải ở chiều kích tàn ác, man rợ, vốn là “công trình” của con người tội lỗi. Chúng ta không nên phủi trách nhiệm mà nói rằng, thế giới này không cần đổ máu (và vì thế không cần hy tế). Máu đã đổ và vẫn đổ mỗi ngày vì sự tàn ác và vô trách nhiệm của mỗi người chúng ta. Ngày nay, nếu chúng ta nhận ra được sự man rợ của chính mình và ghê sợ nó, là bởi vì Thiên Chúa đã hy sinh, dâng hiến và chết thay cho chúng ta và dưới chính tay chúng ta. Chúng ta cần phải thờ phượng, ca tụng Tình Yêu cứu độ vĩ đại đó của Thiên Chúa và nhắc nhớ mình về sự hy sinh dâng hiến, chứ không nên phớt lờ và không muốn nói về hy tế nữa, coi đó như là một thứ thần học lỗi thời.

Con xin đưa ra vài ý tưởng như vậy, xin cha tiếp tục phản hồi và cho ý kiến nhé. Con cám ơn cha.

11.12.2018

Nguyễn Hai Tính, SJ.

(dongten.net 11.12.2018)